Theo quan niệm từ xa xưa, một năm được chia thành 24 tiết khí để đánh dấu sự thay đổi của thời tiết, sự luân chuyển giữa các mùa. Theo đó, Thanh minh là tiết khí thứ 5 trong năm. Vào thời điểm này, bầu trời quang đãng, thời tiết mát mẻ (thanh nghĩa là trong trẻo, minh là sáng sủa).
Tiết Thanh minh thường diễn ra vào đầu tháng 3 Âm lịch hằng năm. Vào dịp này, các gia đình thường tổ chước hoạt động tảo mộ, làm lễ cúng để thể hiện sự tưởng nhớ, tri ân tổ tiên.
Tiết Thanh minh 2025 là thứ mấy, ngày nào Âm lịch?
Trong Truyện Kiều của Nguyễn Du có câu thơ rất nhắc tới tiết Thanh minh như sau: “Thanh minh trong tiết tháng Ba/ Lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh…”. Khi đọc câu thơ này, nhiều người sẽ chắc chắn về việc tiết Thanh minh được diễn ra vào tháng 3 Âm lịch hằng năm.
Tuy nhiên, do việc đồng bộ hóa với hệ thống lịch quốc tế, ngày nay, các tiết khí được tính theo ngày Dương lịch.
Theo đó, Tết Thanh minh hay ngày Thanh minh, tức ngày đầu tiên của tiết khí Thanh minh sẽ đến ngay sau tiết Xuân phân. Nếu coi Xuân phân là gốc (khi kinh độ mặt trời bằng 0 độ) thì thời điểm bắt đầu tiết Thanh minh là khi kinh độ mặt trời bằng 15 độ. Tiết Thanh minh thường bắt đầu từ ngày 4/4 hoặc ngày 5/5. Tiết khí này kết thúc vào ngày 20/4 hoặc 21/4 hằng năm. Sau tiết Thanh minh sẽ đến tiết Cốc vũ.
Năm 2025, tiết Thanh minh bắt đầu vào ngày 4/4 Dương lịch (tức ngày 7/3 Âm lịch). Tiết khí này sẽ kết thúc vào ngày 19/4 Dương lịch, tức ngày 22/3 âm lịch.
Như vậy, Tết Thanh minh (ngày Thanh minh) năm 2025 rơi vào thứ Sáu ngày 4/4 Dương lịch, tức ngày 7/3 Âm lịch.
Tết Thanh minh là dịp quan trọng để con cháu trong nhà tưởng nhớ đến công ơn của tổ tiên.
Việc nên làm trong Tết Thanh minh
Hoạt động quan trọng nhất trong Tết Thanh minh là tảo mộ hay viếng mộ. Trong truyền thống văn hóa của người Việt, đây là dịp để con cháu đến phần mộ tổ tiên, thực hiện việc dọn dẹp, nhổ cỏ, quét dọn, thay hoa, thay hương.
Phong tục tảo mộ vào dịp Tết Thanh minh thể hiện lòng biết ơn, sự kính trọng, truyền thống uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây của người Việt.
Khi đi tảo mộ, gia đình sẽ mang theo một số lễ vật như hoa tươi, trái cây tươi, bánh kẹo để dâng lên tổ tiên, cầu năm mới bình an, làm ăn phát đạt, các cụ phù hộ cho gia đình.
Ngoài việc tảo mộ, gia chủ cũng cần dọn dẹp nhà cửa, bàn thờ. Bàn thờ gia tiên là nơi linh thiêng, nơi thờ cúng, tưởng nhớ ông bà, tổ tiên. Việc lau dọn bàn thờ, sắp xếp một số vật cúng mới như hoa tươi, trái cây tươi không chỉ tao không gian ấm cúng, trang nhiêm mà còn thể hiện sự tôn kính của gia chủ với tổ tiên.
Gia chủ có thể chuẩn bị mâm cơm truyền thống, hoa tươi, trái cây tươi, rượu, bánh kẹo… để dâng cúng thần linh, tổ tiên trong nhà.
* Thông tin mang tính chất tham khảo.
