Bất chấp hàng loạt cảnh báo từ cơ quan chức năng, cơn sốt ‘làm giàu nhanh’ nhờ tiền ảo vẫn cuốn phăng hàng nghìn người vào cạm bẫy. Mới đây, một loạt chuyên án được triệt phá, vén màn nhiều đường dây lừa đảo tinh vi.
Giấc mơ tỷ phú và những cú ngã bạc tỷ
Ngày 9/5, Công an tỉnh Quảng Ninh triệt phá một nhóm tội phạm hoạt động trên không gian mạng với chiêu trò “cắt đá tìm ngọc”.
Nhóm đối tượng lập các trang Fanpage “Phỉ thúy thiên bảo”, “Đá đến đổi vận”, “Đá Ngọc thô”, “Đồ trang sức giàu có”, “Đá may mắn” để tổ chức livestream cá cược cắt đá với mục đích tìm ra ngọc quý. Sau đó, đối tượng kêu gọi người xem tham gia mua suất đặt cược rồi chiếm đoạt tài sản.
Đối tượng Vũ Văn Hải tại cơ quan công an. Ảnh: Công an Quảng Ninh
Cầm đầu đường dây là Trần Thị Chi và Vũ Văn Hải. Sau khi câu kết với các đối tượng người Trung Quốc, Chi và Hải thuê nhà tại TP Đông Hưng (Trung Quốc) làm địa điểm hoạt động và tiến hành tuyển người Việt Nam sang tham gia với mức lương từ 5.000-6.000 NDT/tháng.
Hàng chục người Việt tình nguyện tham gia vào bộ máy lừa đảo như bị “thôi miên” bởi những lời hứa đổi đời nhanh chóng.
Chỉ trong vài tháng, nhóm này đã thực hiện khoảng 100.000 giao dịch, chiếm đoạt hàng trăm tỷ đồng từ những người cả tin.
Trước đó, cuối năm 2024, cái tên “Mr Pips” – Phó Đức Nam bỗng chốc trở thành tâm điểm của cả nước, không phải vì thành tích đầu tư mà bởi chuyên án triệt phá đường dây lừa đảo do TikToker này cầm đầu.
Nam cùng với Lê Khắc Ngọ tuyển 1.000 nhân viên và mở 44 văn phòng tại Việt Nam để hoạt động phạm tội, sau đó đào tạo các đối tượng cách thức tiếp cận nạn nhân để lừa đảo rất tinh vi và bài bản.
Quá trình phá án, cơ quan công an đã xác định được 2.661 bị hại trên toàn quốc; đã thu giữ, phong tỏa nhiều tài sản của các đối tượng, ước tính hơn 5.200 tỷ đồng.
Khối tài sản của Phó Đức Nam bị cơ quan công an thu giữ. Ảnh: CACC
Mô hình đa cấp tài chính ảo do Mr Pips vận hành được thiết kế như một “vòng xoáy kim tiền”: lấy tiền của người sau trả cho người trước, kèm theo lời hứa lãi suất “khủng”. Hàng nghìn nhà đầu tư đổ tiền mà không hề hay biết mình đang bước vào một trò chơi tài chính bịp bợm. Tất cả số tiền của những nhà đầu tư “nhẹ dạ cả tin” đã chảy về túi Mr Pips và đồng bọn.
Tháng 7/2024, đường dây đầu tư tiền ảo liên quan ứng dụng Speeding.vip cũng bị phòng Cảnh sát kinh tế, Công an TP Hà Nội triệt phá.
Đường dây này dùng thủ đoạn chi trả lợi nhuận lên tới 0,5% mỗi ngày trên giá trị nạp vào, trả hoa hồng cho người mời thêm thành viên tham gia từ 12 – 50% khiến hàng nghìn người trắng tay.
Đối tượng cầm đầu đã mua dự án tiền ảo từ nước ngoài đưa về Việt Nam, tạo giao dịch ảo, đồng thời quảng bá đồng tiền được giao dịch trên sàn quốc tế.
Qua ứng dụng đầu tư tiền ảo và các ví tiền ảo, đối tượng tạo ra một hệ sinh thái tiền ảo và thao túng người tham gia.
Từ tháng 3/2021-6/2024, các đối tượng đã tạo ra cộng đồng đầu tư với hàng trăm ngàn tài khoản tham gia với giá trị các gói đầu tư được thể hiện trên hệ thống lên đến hàng chục tỷ USD…
Khi nạn nhân là người già ở quê nghèo
Không chỉ các nhà đầu tư thành thị bị cuốn vào cơn lốc tiền ảo. Tháng 8/2024, tại Bắc Giang, nhiều người dân nông thôn, kể cả người cao tuổi cũng “chôn tiền” vào đồng tiền ảo DigiByte (DGB). Khi hệ thống bất ngờ đóng băng, tất cả đều bất lực nhìn số tiền tích góp cả đời… biến mất.
Phó Đức Nam và Lê Khắc Ngọ (trong vòng đỏ) đang đào tạo nhân viên để lừa đảo. Ảnh: CACC
Gần đây nhất, đường dây tiền ảo liên quan đến MPX và XFI, thu hút hơn 2.000 nạn nhân với tổng thiệt hại lên tới 2.000 tỷ đồng. Nhóm lừa đảo dựng lên những dự án “năng lượng tương lai”, tung tin giả về việc niêm yết quốc tế, đánh vào lòng tin và sự thiếu hiểu biết của nhà đầu tư.
Trong khi MPX hoàn toàn không được giao dịch, XFI lại lao dốc không phanh, khiến nhà đầu tư ngậm ngùi mất trắng.
Điều chua xót là một trong những kẻ cầm đầu chỉ là sinh viên năm thứ 2 đại học, bỏ học để điều hành đường dây lừa đảo quy mô hàng nghìn tỷ đồng. Những chiếc xe sang, biệt thự từng là biểu tượng “thành công” của các nhân vật này, giờ đây đã bị phong tỏa để phục vụ điều tra.
Không thể mãi chạy theo xử lý hậu quả
Luật sư Hoàng Tùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa (Hà Nội), cảnh báo: “Tất cả các loại tiền ảo tại Việt Nam chưa được Ngân hàng Nhà nước công nhận. Việc phát hành hay lưu hành đều không phù hợp pháp luật. Người dân bỏ tiền đầu tư vào tiền ảo sẽ không được Nhà nước bảo hộ, do đó rủi ro mất trắng là rất cao”.
Luật sư Tùng cũng chỉ rõ, người bán tiền ảo nếu có hành vi chiếm dụng tiền đầu tư để phục vụ mục đích cá nhân thì có thể bị xử lý hình sự vì hành vi chiếm đoạt tài sản. Không có bất kỳ cơ chế nào để đòi lại tiền nếu xảy ra sự cố.
Theo luật sư Diệp Năng Bình, đã đến lúc cần xây dựng một khung pháp lý rõ ràng để quản lý tiền ảo, đồng thời tăng cường tuyên truyền sâu rộng nhằm giúp người dân nhận diện rủi ro.
Bên cạnh đó, ông nhấn mạnh, cơ quan chức năng cần chủ động thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm và kịp thời các trường hợp vi phạm. Cần tăng cường hợp tác quốc tế để ngăn chặn các giao dịch tiền ảo xuyên biên giới. Người dân nên thận trọng với các giao dịch tài sản số, không chia sẻ thông tin cá nhân/tài khoản, và trình báo ngay khi phát hiện dấu hiệu đáng ngờ.
Các luật sư nhận định, đằng sau những lời hứa “lãi suất ảo” là những bi kịch thật: Người mất nhà, kẻ ly tán gia đình, thậm chí có người trầm cảm vì trắng tay. Những vụ lừa đảo quy mô nghìn tỷ như Mr Pips, DigiByte, MPX… là hồi chuông cảnh tỉnh cho một xã hội đang quá tin vào giấc mơ làm giàu nhanh.
Trong thế giới công nghệ phát triển từng ngày, tri thức và sự tỉnh táo chính là “lá chắn” bảo vệ tài sản tốt nhất. Khi pháp luật chưa theo kịp thực tiễn, thì việc tự bảo vệ mình là điều mỗi người dân cần học đầu tiên, trước khi giấc mơ đổi đời biến thành cơn ác mộng tài chính.
Tiến Dũng
