Không nên cào bằng

Giá thu gom rác tại TP Hà Nội đang áp dụng theo Quyết định số 54/2016/QĐ-UBND của UBND TP Hà Nội. Theo đó, cá nhân cư trú ở phường là 6.000 đồng/tháng, tương đương 24.000 đồng/hộ/tháng; cá nhân cư trú ở xã là 3.000 đồng/tháng, tương đương 12.000 đồng/hộ/tháng. Mức giá này đang thấp hơn so với các địa phương có cùng điều kiện kinh tế-xã hội. Cụ thể, tại TP Hồ Chí Minh là 84.000 đồng/hộ/tháng; TP Hải Phòng là 40.000 đồng/hộ/tháng; tỉnh Hưng Yên là 60.000 đồng/hộ/tháng ở phường và 40.000 đồng/hộ/tháng ở xã…

Tại dự thảo quyết định của UBND TP Hà Nội ban hành giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn giai đoạn 2025-2026, thành phố dự kiến tăng giá thu gom rác như sau: Các phường tăng lên 21.000 đồng/người/tháng trong năm 2025 và lên 43.000 đồng/người/tháng vào năm 2026. Các xã tăng lên 10.000 đồng/người/tháng năm 2025 và lên 23.000 đồng/người/tháng năm 2026. Mức giá áp dụng với cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp là 1.175 đồng/kg nhân với khối lượng rác thải phát sinh thực tế.

Công nhân vệ sinh môi trường thuộc Tổ 3, Công ty Cổ phần Công trình đô thị Long Biên đưa xe thu gom rác về điểm tập kết.

Lý giải đề xuất này, TP Hà Nội cho rằng mức giá hiện nay chưa tính đúng, tính đủ các chi phí phải chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy trình, định mức thực hiện. Theo thống kê của Sở Tài chính TP Hà Nội, tổng số thu phí của năm 2024 đạt gần 568 tỷ đồng, trong khi tổng kinh phí chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn thành phố là gần 2.300 tỷ đồng (gấp 4 lần). Những năm qua, ngân sách phải bỏ ra cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn rất lớn.

Gia đình có 4 người, 2 vợ chồng đi làm cả ngày, các con cũng đi học đến chiều tối, lượng rác thải hằng ngày không nhiều so với các gia đình khác nhưng chị Nguyễn Thị Yên ở đường Thạch Bàn, phường Long Biên, TP Hà Nội vẫn đồng tình với đề xuất nâng giá dịch vụ thu gom rác của thành phố. Điều chị Yên mong muốn là khi giá tăng thì chất lượng cũng phải được cam kết tăng lên. “Tôi mong tình trạng chậm thu gom rác thải không còn xảy ra nữa. Xe thu gom rác cũng cần sạch sẽ hơn, tránh việc xe đi đến đâu là nước rỉ và mùi theo đến đấy. Thành phố cũng phải tính đến phương án thu phí theo khối lượng để khuyến khích hạn chế rác thải. Nếu cào bằng như hiện nay dễ dẫn đến tâm lý “nộp tiền rồi thì tôi thích xả bao nhiêu rác cũng được”, chị Yên kiến nghị. Chung ý kiến với chị Nguyễn Thị Yên, chị Vũ Thị Thùy ở khu đô thị Đặng Xá, xã Thuận An, TP Hà Nội cho biết thêm: “Tôi thấy mức giá dịch vụ thu gom rác đối với xã như vậy là hợp lý. Tuy nhiên, mức đề xuất 43.000 đồng/người/tháng vào năm 2026 ở phường là cao, nên cân nhắc cho phù hợp”.

Quan tâm đến đời sống công nhân thu gom rác

Hơn 17 giờ, hàng chục xe thu gom rác của Tổ 3, Công ty Cổ phần Công trình đô thị Long Biên đã có mặt ở điểm tập kết rác tại dốc Thạch Bàn, xe nào cũng chất đầy những túi rác. Mặc dù các xe thu gom rác đã cố gắng đỗ gọn nhưng do vào giờ tan tầm nên tình trạng ách tắc vẫn xảy ra ở khu vực này. Mỗi lần người dân ý kiến, chị Đỗ Thị Thúy, công nhân thuộc Tổ 3 và đồng nghiệp lại nổ máy, điều khiển những chiếc xe ì ạch tiến lên, lùi xuống để lấy lối đi. Chị Thúy cho biết, công việc hằng ngày của chị bắt đầu từ 16 giờ và thường kết thúc vào khoảng 24 giờ, có khi tới 1-2 giờ hôm sau. Thu gom, tập kết rác ở điểm Thạch Bàn xong, các chị tiếp tục công việc ở điểm Thạch Cầu và Tư Đình, phường Long Biên. “Tháng 7 vừa rồi, tôi làm 29 công và nhận được 5,9 triệu đồng tiền lương, bao gồm cả tiền độc hại và ăn ca. Lương của chúng tôi bao nhiêu năm nay vẫn không tăng. Lượng rác thải ngày càng nhiều. Anh cứ thử tưởng tượng, một gói hàng chuyển phát bây giờ đã thải ra bao nhiêu rác từ bìa carton đến ni lông, băng dính… Ngoài ra, còn rất nhiều loại rác khác. Chúng tôi mong thu nhập của công nhân vệ sinh môi trường cũng sẽ được quan tâm hơn nếu thành phố thông qua quyết định giá dịch vụ thu gom rác mới”, chị Thúy chia sẻ.

Cùng mong muốn với chị Đỗ Thị Thúy, chị Lê Thị Huệ, công nhân vệ sinh môi trường thuộc Tổ 3, Công ty Cổ phần Công trình đô thị Long Biên tiếp lời: “Đúng là việc cào bằng giá thu gom rác dẫn đến tình trạng một bộ phận người dân có tâm lý “xả rác lấy được”, “đóng tiền rồi thì có quyền làm mọi thứ”. Nhiều người thiếu ý thức giữ vệ sinh môi trường như: Bỏ rác không đúng giờ, không đúng nơi quy định; không cho rác vào túi mà đổ thẳng vào xe…”.

Việc TP Hà Nội tăng giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt nhằm giảm dần tỷ lệ hỗ trợ từ ngân sách và nâng cao trách nhiệm của người dân trong bảo vệ môi trường là cần thiết. Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo cần lắng nghe, tiếp thu ý kiến để điều chỉnh cho phù hợp; tuyên truyền sâu rộng để người dân hiểu lý do của việc điều chỉnh, tăng mức thu, từ đó đồng thuận, chia sẻ. Đặc biệt, khi tăng giá dịch vụ thì chất lượng thu gom, xử lý rác cũng phải tăng.

Bài và ảnh: ĐỨC TUẤN